VỤ ÁN TRỘM TRỨNG GÀ

Bút danh: Mẫn Hiên,Chu Thần (Nguồn ảnh wikipedia)

Bút danh: Mẫn Hiên,Chu Thần (Nguồn ảnh wikipedia)

Có ông họ Phạm, là Thiên sai Hình phiên triều Lê, tính liêm khiết, công minh, xét việc thận trọng, chu đáo. Hồi ông còn ở chức, người ta thường ví ông với Long Đồ Bao Chửng.
   
Một hôm, có người bạn thân từ nhỏ đem biếu ông một rổ trứng gà. Ông cảm thấy thành thực, miễn cưỡng nhận lấy. Lúc ấy, con hầu đầy tớ đều đi vắng cả, ông đứng dậy tự mình thu lấy đem xuống dưới nhà. Hôm sau, lúc nhà bếp bưng cơm lên, ông chậm rãi hỏi lạị số trứng gà khách biếu, sai đếm xem, thì chỉ thấy 99 quả. Ông nổi giận quát:
 
  • Không lẽ trộm chỉ lấy 1 quả. Ta nắm luật pháp cả nước, thế mà các ngươi lại dám phạm pháp trước mặt ta.
Nói rồi, ông sai người tra hỏi. Bọn đầy tớ năm sáu đứa đều không đứa nào nhận. Đến lần thứ ba, bị đánh đau quá , có một tên mạnh khỏe to gan, đứng đầu nhà bếp, tự thú là đã ăn trộm. Hỏi về vỏ trứng ở đâu thì nó trả lời là đã đem chôn đi rồi. Bắt hắn tìm đào chỗ chôn đến hai nơi vẫn không thấy. Tra hỏi nữa thì nó khai liền rằng:
 
    Ban đầu thì giấu ở tay, gặp lúc ông chủ đi qua con sợ quá, vội bỏ vào miệng nhưng nuốt không trôi, liền cắn vụn và nuốt cả, do vậy không còn vỏ nữa. Lúc ấy có tên mỗ trông thấy, nhưng con đã đút lót nó, nên nó không cáo giác.
 
   Tra hỏi đến tên mỗ thì nó nhận là có truyện ấy. Ông liền sai bọn nha lại lấy khẩu cung, xác nhận rồi làm án kết tội.
 
Một viên thư lại già được lệnh, cầm bút viết luôn: “Tên đầu bếp là kẻ giúp việc tin cậy trong nhà, dẫu có ai tư túi tình riêng, cũng phải lo giữ gìn cho chủ. Đằng này lại thấy bở thì đào, vơ làm của mình. Tội đã rành rành, chối bỏ sao được. Tội này xét theo mục kẻ coi kho lại ăn trộm. Căn cứ vào luật pháp, chiểu theo tang vật mà trừng trị. Tên mỗ trông thấy trộm mà không báo, cũng cùng một duộc với thủ phạm. Viêc xảy ra đáng lẽ phải có lời khuyên ngăn, việc xảy ra rồi đáng lẽ không được nhận đút nót, che giấu kẻ gian. Chiểu theo tình lý, quả đúng là thông đồng làm gian, phải xét theo luật biết kẻ gian mà không tố giác, xử tội thật nặng. Hơn nữa, tên thủ phạm đang lúc luống cuống, bỏ trứng vào mồm, tên mỗ trông thấy lại làm ngơ không hề khuyên ngăn. Nếu như tên thủ phạm cứ thế mà nuốt, mắc ở họng mà chết hóc, thì có phải là chủ nhà chịu tội và liên lụy tới cả lũ không ? Vậy thì tên này đích thị cố tình làm điều xấu xa, tội nặng hơn cả trộm cắp. Xin trị tội nặng hơn hẳn một mức để rõ pháp luật công bằng. Tội này đáng phải xử nặng, xin chờ quan trên xét”.
 
    Bản án đưa lên, ông đọc đi đọc lại tới ba bốn lần rồi buột miệng than rằng:
  • Thế mới biết ngày nay việc đánh người, ép cung tràn lan quá lắm! Thế cũng mới biết cái lối văn xảo trá hại người quá lắm ! 
    Nói rồi, ông chậm rãi lấy một quả trứng từ trong rương ra và nói:
 
  • Ta thử các ngươi đấy! Chính ta đã lấy trứng! Ta làm quan giữ luật pháp, nếu không theo pháp luật thì án không sáng tỏ. Nếu cứ theo pháp luật mà làm như vừa rồi, thì quan hành pháp chính là bọn đồ tể giết người. Từ nay trở đi ta đã hiểu các ngươi !
   Hôm sau, ông lấy cớ là có bệnh, cởi bỏ mũ áo, treo ấn nộp quan trên và ban thưởng rất hậu cho bọn đầy tớ, rồi bỏ đi.
 
    Ông là Tiến Sĩ thời Long Đức, câu truyện khi làm quan là như vậy, đáng tiếc là tên thật họ không truyền lại.
 
 
 
 

Tác giả: Cao Bá Quát